فستیواڵی شانۆی کوردی بە درێژایی خوی و بە پێی چواردە دەورە بەرێوەچوون، توانیویەتی شکڵ و پێکهاتە(ساختار) خوی هەر چەند لاواز پەیدا بکا. لە تەواوی ئەم ساڵانە کە فستیواڵ بە رێوە چووە زۆرترین رخنە لە شێوازی بەرێوەچوون وەکوو نەبوونی فەزا و جێگە بووە. بەو جۆرە کە لە زۆربەی نمایشەکاندا جێگە بۆ بینەران نەبووەو مەجبوور بوون بە پێوە بێستن و یان زۆر کەس هەر نەیانتوانیوە بێنە ناو هۆڵی نمایش (سالن نمایش) و کار ببینن.
نۆکتەی دووەم و رخنەی دووهەم لەوا بووە کە بەرنامەکان لە کاتی خۆیدا بە رێوە نەدەچوو و جار وا بوو یەک یان دوو کاتژمێر دێرتر دەستی پێ دەکرد و ئەمە ئەبوو بە شپرزەیی بۆ فستیواڵ و کێشە بۆ بینەران.
بەڵام لە بوارەکانی تردا فستیواڵ زۆر خراپ نەبووە. لێکۆڵینەوە و رخنە، میوانداری و نیشتەجێ بوون، بۆڵتەن، وڕک شاپ و … شکڵێکی باشی و جوانی پەیدا کردبوو و هەر کام لە کاتی خۆی و شوێنی خۆی بە رێوە ئەچوو.
فستیواڵی شانویی کوردی لە چواردە دەورەی پێشوو بە شکڵی ململانێیی بووە. واتە لە ئاهەنگی کۆتاییدا بە شانۆ و شانۆکارانی باشتر خەڵات دراوە. هەر چەن ئەو خەڵاتانە زۆر کەم بووە و ئەمە جێگەی رخنەیە بەڵام هەر ئەوە ئەبوو بە هاندەرێک بۆ شانۆکاران کە کار بکەن و بەشدار بن. فستیواڵی پانزدەهەم قەرارە بە شێوەی ناململانێیی بەرێوە بچێ. بەڵام ئەمرۆ باس لە سەر ئەوەیە کە نابێ هەروا، بێ ئەوەی چوارچێوەیکی باشی بۆ دابین بکرێ شێوازی بەریوەچوونی فستیواڵ بگۆڕدرێ. ئەبێ کارناسی بکرێ.
ئەبێ لەگەڵ ئەو کەسانەی کە لە بواری شانۆ و ئەدەب و … شارەزان هاودەنگی بکرێ تا پێکهاتەیەکی باش و رێک و پێکی بۆ دابین بکرێ. ئەبێ بزانین بەو دەستمایە کە شانۆی ئێمە وەکوو کورد هەیەتی ئەتوانین ئەو کارە ئەنجام بدەین یان نە.
نۆکتەی تر ئەوەیە کە لە بانگەشەی پانزدەهەم باس لە سەر ئەوە کراوە کە تەرجەمە قەبووڵ ناکرێ. جێگەی سەرنجە کە بەشێ زۆر لە ئاسەواری ئەدەبی/شانۆیی ئێمە تەرجەمەیە. بۆ وێنە لە یادمان نەچێ شێعری بەرزی پیرە هەڵۆ کە بوەتە نماد و ئوستوورەی کورد تەرجەمەیە. بە قەوڵی عەتا نەهایی (نووسەر) ئێمە چون زمانی خوێندن و نووسینمان لە سەرەتای قۆتابخانەوە زمانی دایکیمان نیە، بەردەوام لە حاڵی تەرجمەداین. ئەو حەتا ئەڵێ ژیانیشمان تەرجەمە. هەموو شتێکمان تەرجەمەی شتێکی ترە و باشترین رێگە بۆ دەرچوون لە ژێر چەکمەی تەرجمە، هەر تەرجمە دەزانێ ( دار تا پوازی لە خۆ نەبێ ناقڵشێ). نەهایی ئەڵێ لە تەرجەمەدایە کە کەل و کڵێنەکانی زمان دەر ئەکەوێ و ئەبێ ئەوەندە لە سەری کار بکرێ تا زمان پاراوە بێ. کە وایە چۆن ئەبێ لە فستیوالی شانۆی کوردی ئەو کارانەی کە تەرجەمەن قەبووڵ نەکرێ؟ ئەمە هەڵەیەکی گەورەیە. لە یادمان نەچێ یەکێ لە باشترین دەسکەوتەکانی فستیواڵی شانۆی کوردی و حەتا گرنگترین دەسکەوتی ئەوە بووە کە لە پێناوی خویدا توانی ئێمە لەگەڵ ئاسەواری هەرە بەرزی دنیا بە زمانی دایکیمان ئاشنا بکا و چەن کەس وەرگێڕی باش لە بواری ئەدەبی شانوی کوردی درووست بکا.
کەسانێک کە بوون بە وەرگێڕی شانونامە گەورەکانی دنیا و زۆرینە ئەو شانونامانە کە بۆ ئەم فستیواڵە کار کراوە لە دوایدا لە چاپ دراوە و بە خەزێنەی ئەدەبی شانۆیی کوردی کە زۆر کز و لاوازە ئیزافە بووە.
گۆڕانکاری لە هەر جێگایەک بێ باشە بەڵام بە شەرتێ بە پەلە و بە بێ بیر و زانست نەبێ. چۆن ئەگەر وا بێ نە تەنیا هیچ دەسکەوتێکی نابێ، ئەوەیش وا بە چەنها ساڵ زەحمەت و تێکۆشان بە دەست هاتووە لە دەس ئەچێ.
فەریدوون محەممەدزادە
ماستەری ئەدەبی شانۆیی