در گفت وگو با کردپرس مطرح شد
«بینه‌ر» رسانه ای برای هنر و هنرمندان کرد
هژار نورانی از سال ۷۷وارد فضای فعالیت هنری شد لیسانس بازیگری و کارشناسی ارشد کارگردانی را در کارنامه دارد و تاکنون در حوزه تئاتر، فیلمسازی، فیلم کوتاه و مستند فعالیت داشته و چندین اثر هم در این سالها تولید کرده است. وی اولین موسسه فیلمسازی رسمی مهاباد را به نام “آرتین فیلم آفتاب” در سال ۹۳ دایر کرده است. نورانی علاوه بر بازیگری تئاتر موفق شده نمایش هایی را در کشورهای ارمنستان، بلاروس و ایتالیا بر روی صحنه ببرد و جوایز متعددی در این سال ها دریافت کند.
وی سال گذشته پایگاه خبری «بینه‌ر» را در مهاباد راه اندازی کرد. «بینه‌ر» که تجربه ای تازه در روزنامه نگاری کردهای ایران است، پایگاه خبری است که به صورت اختصاصی حوزه هنر را در مناطق کردنشین ایران را پوشش می دهد و مدتی قبل موفق شد مجوز فعالیت رسمی از هیئت نظارت بر مطبوعات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را کسب کند.
خبرنگار کردپرس در گفت و گو با نورانی ضرورت شکل گیری و اهمیت نشریات و رسانه های تخصصی هنر را بررسی کرد.
کردپرس؛سایت بینه ر چه زمانی آغاز به کار کرد و هدف این سایت هنری-خبری چیست؟
نورانی؛ ایده ی یک سایت تخصصی هنری به سالهای گذشته برمیگردد. حدود سال ۱۳۸۳ و در دوران دانشجویی بود که به اتفاق دوست همیشگی ام کیوان فهیمی به فکر ایجاد یک سایت تخصصی ویژه ی "تئاتر کردی" افتادیم. کمی هم پیش رفتیم و برنامه ریزی ها و سرفصل های سایت را مشخص کردیم. با چند نفر هم مشورت کردیم. اما واقعیت این است آن زمان خیلی مباحث دنیای مجازی و سایت و اینجور مسایل مطرح نبود و از طرفی هزینه ها کمی بالا بود و ما هم دانشجو بودیم و پولی نداشتیم برای این کار؛ لذا تقریبا قضیه منتفی شد. تا اینکه در سال گذشته دو نفر از دوستان جدیدم یعنی "کاروان دوراندیش" و "نیما زرگه" ایده ی سایتی برای فروش آثار هنرمندان کرد را مطرح کردند که نهایتا به این نتیجه رسیدیم که این ایده ی قبلی و جدید را ترکیب کنیم و سایتی تشکیل شود که هدفش هم کمک به بالا رفتن تعداد مخاطبان آثار هنری باشد و هم سهولت هایی همچون خرید بلیط، آثار هنری و …برای مخاطبین ایجاد نماید. از این رو نام "بینه ر" را نیز برای این سایت انتخاب کردیم
کردپرس؛بینه ر به پوشش اخبار هنری کدام مناطق می پردازد؟
نورانی؛ اولویت اصلی بینه رپوشش اخبار هنری مناطق کردنشین است. یعنی اعم از مناطقی که رسما بخشی از جغرافیای کردستان هستند و مناطقی که لزوما جزء کردستان محسوب نمی شود اما جمعیت قابل توجهی کرد در آنجا زندگی می کنند، مثل تهران و یا شهرهای اروپایی؛ همچنین اخبار عمومی که می تواند هنرمندان کرد را نیز شامل شود در برنامه ی پوشش ما قرار دارد. به طور مثال فراخوان جشنواره های سراسری و یا اخبار جشنواره های سراسری که هنرمندان کرد حضور دارند
کردپرس؛فعالیت سایت بیشتر در راستای کدام بخش هنری است؟
نورانی؛ حوزه ی تخصصی و اصلی مورد بحث ما تئاتر و سینما است، اما سعی می کنیم اخبار بخش های دیگر هنری را هم پوشش دهیم. اما یک مسئله که از پوشش اخبار برای ما مهم تر است مباحث تحلیلی و نقد وضعیت هنر در کردستان است. چون تخصص ما حوزه ی تئاتر و سینماست راحت تر می توانیم در رابطه با مسایل و مشکلات بنویسیم ، اما به واقع افرادی که فعلا با ما هستند چندان در حوزه های دیگر تخصص ندارند و اتفاقا از همین جا اعلام آمادگی می کنیم هم برای حضور و یاری هنرمندان در حوزه های دیگر که عضوی از تیم بینه ر باشند، و یا اینکه مطالب تحلیلی خود را برای بینه ر بفرستند.
کردپرس؛بینه ر در صدد القاء چه چیزی به مخاطبانش است ؟
نورانی؛ شعار ما در بینه ر این است " روزانه هزاران خبر جنگ و جنایت و حوادث و … می شنوید. اما این تمام اخبار جهان نیست. ما اخبار متفاوتی را به شما نشان می دهیم. " چرا که ما معتقدیم نگاه کردن به جهان از دریچه ی هنر، زندگی زیباتری برای ما انسان های خسته، عصبانی و در عین حال وحشت زده ی این روزها به ارمغان می آورد. هنر تماما زیبایی و کمال است و حتی وحشتناک ترین و به قول برخی منتقدان سیاه نما ترین آثار هنری نیز به اندازه ی شنیدن و یا دیدن مثلا یک خبر از جنایات داعش نمی تواند اعصاب و روان مخاطب را برهم بزند. پس در این بمباران خبری به نفع خود مخاطب است که گاهی با عینک هنر به جهان بنگرد.
کردپرس؛ انگیزه شما از ایجاد چنین سایتی تخصصی با پوشش گسترده اخبار هنری چه بوده است؟
نورانی؛ یکی دیگر از شعارهای ما این است که "هنر ، هویت کردستان است". امروزه در همه ی بخش های هنری در ایران و جهان هنرمندان کرد تراز اول فعالیت می کنند و این نشان از جایگاه هنر در بین مردم دارد. اما متاسفانه بسیاری از این فعالیت ها در خود کردستان بازتاب کمی دارد و فقط اخبار افراد شناخته شده، آن هم از طرق دیگر شنیده می شود. پس ما دو هدف اساسی را در بینه ر دنبال می کنیم. یکی اینکه فعالیت های گسترده اما پراکنده ی هنرمندان کرد به طور منظم و منسجم پوشش داده شود تا تلاش این افراد که معمولا هم در بدترین شرایط کار می کنند دیده شود.
دوم اینکه با تکرار مداوم این اخبار بین مردم کرد، مطالبه ی هنری ایجاد کنیم. یعنی ما دنبال جذب مخاطب یا " بینه ر" هستیم تا آثار هنرمندان جامعه ی خودشان را ببینند و امیدواریم به این آرزو دست پیدا کنیم که روزی مردم عادی شهرهای کردستان مطالبه ی هنری از مسئولان و هنرمندان داشته باشند. ما می خواهیم روزی برسد که هنرمند کرد از ترس مردم جرات نکند بیکار باشد و اثر هنری تولید نکند، نه مثل الان که متاسفانه در بسیاری مواقع تا هنرمندی نمیرد حتی خبر نداریم که چنین شخصی هست یا نه. البته به جرات می گویم این تمام جامعه ی ما نیست و اساسا در تجریه ی نزدیک به ۲۰ ساله ی حضور در فضای هنری دریافته ام که شدیدا مردم کردستان هنردوست و هنرمند دوست هستند و اگر هم مشکلاتی است بخش اعظم آن به نبود برنامه ریزی و سیاست گذاری صحیح از سوی مسئولان بوده است. البته بخش "شاپ بینه ر" که اقدامات رسمی آن ایجاد شده و بزودی راه اندازی می شود نیز هدف فروش قانونی با حق کپی رایت آثار هنرمندان کرد را دنبال خواهد کرد.
کردپرس؛بینه ر سعی دارد بیشتر به نشر اخبار هنری بپردازد یا تحلیل و بررسی وضعیت هنری را در نظر دارد ؟
نورانی؛ همانگونه که قبلا گفتم قطعا به غیر از اخبار قصد تحلیل و بررسی وضعیت هنری جامعه را داریم. چرا که اثر هنری یک پدیده ی چند وجهی است که یک وجه آن خود اثر است و سه وجه خالق اثر، مخاطب اثر، مسئولین و برنامه ریزان هنری گاه بسیار مهم تر است. لذا در علل ضعف و قوت یک اثر و یا اتفاق هنری در هر جامعه ای باید تمام این ابعاد مورد بررسی قرار گیرد و سعی داریم این بخش تحلیلی را کم کم پر رنگ تر نماییم.
کردپرس؛آیا فعالیت های شما به این وب سایت خبری محدود خواهد شد یا اهداف دیگری را هم ضمن کار خبری انجام خواهید داد ؟
نورانی؛ اگر مراد فعالیت های شخصی بنده است که قطعا نه و سعی دارم بعد از چند سال که درگیر کارهای دیگری همچون مدیریت انجمن هنرهای نمایشی مهاباد، تدریس در دانشگاه و انجمن سینمای جوانان ، بیشتر وقت خود را صرف تولید کار هنری بکنم. چرا که واقعیت این است بنده بیش از آنکه خودم را رسانه ای بدانم ، خود را مقید به فعالیت هنری می دانم و واقعیت این است بی شک اگر رسانه ای در کردستان بود که این بخش را به صورت گسترده مورد پوشش قرار می داد قطعا خود را ملزم به ورود به این عرصه نمی دانستیم و صراحتا اعلام می کنیم همین الان هم تیم قوی و دغدغه مندی در حوزه ی رسانه پیگیر مطالبات هنری جامعه ی کردستان باشد حداقل من در "بینه ر" دیگر فعالیت جدی نخواهم کرد. این مطلب را از این منظر عرض کردم تا متوجه باشید که هدف و دغدغه ی اصلی ما هنر است و نه فعالیت رسانه ای و یا تجاری. چون همین فعالیت ها توسط دوستان ما بدون دریافت حق الزحمه انجام می شود و هزینه های جاری نیز توسط خودمان تامین می شود. هر چند واقعیت این است بالشخصه راهکارهای عملی برای حل ریشه ای مسایل هنری در شهر مهاباد و بالطبع در سایر شهرهای کردستان دارم که نیاز به حامی ، سرمایه ی مادی و انسانی است. اما ظاهرا فعلا هنر در اولویت نیست. البته من معتقدم از نظر برخی از مسئولین هیچ چیز در اولویت نیست. چرا که اگر بر فرض بخش های دیگر جامعه در وضعیت مطلوبی بود می گفتیم لابد آن بخش ها در الویت است، اما واقعیت اینگونه به نظر نمی رسد. از این رو شاید پاسخ این سوال این باشد که هم من و هم تیم "بینه ر" به دنبال ترویج هنر در جامعه به هر شکلی هستند، اعم از فروش آثار هنرمندان، پوشش اخبار هنرمندان و یا تحلیل کم و کاستی های جامعه در قبال هنر و هنرمندان.
کردپرس؛تاکنون کدام سوژه توسط شما پیگیری شده و واکنش مسئولان را به دنبال داشته است آیا این امر به سرانجام هم رسیده است ؟
نورانی؛ چند مورد مهم را قصد پیگیری داریم که منتظر دریافت مجوز بودیم و اکنون که مجوز فعالیت ما صادر شده بزودی آن ها را به صورت جدی دنبال خواهیم کرد. استارت آن را قبلا به صورت محدود زده ایم . یکی مسئله ی سالن سینما در شهرهای کردستان است. به نظر ما نه تنها عادی نیست، بلکه فاجعه است در مناطقی که پر از فیلمساز کرد موفق در سطح ایران و جهان زندگی و فعالیت دارند، سالن سینما تعطیل باشد. این به نظر من یک رسوایی است. اگر مثلا در وضعیت ۳۰-۴۰ سال پیش بودیم و احتمالا سینماگر آنچنانی نداشتیم درک این مسئله راحت تر بود. اما این مسئله در این روزگار جای توجیهی ندارد. در جریان سفر ریاست جمهوری به مهاباد بسیاری از مردم مطالبات به حق خود را بر روی کاغد نوشته بودند و چند نفر از تیم بینه ر نیز نوشته ای با شعار همیشگی بینه ر : « سینمای شهر من کجاست ؟» را در مراسم نشان دادند که خوب به خاطر دارم با واکنش های مثبت و منفی در فضای مجازی مواجه شد. مورد دوم که بزودی دنبال پیگیری آن هستیم مساله حق کپی رایت آثار هنری هنرمندان کرد است. متاسفانه در بسیاری از شهرهای کردستان به راحتی آثاری که نمونه ی اصلی آن وجود دارد و می توان خرید، توسط مراکز خدمات کامپیوتری به شکل غیرقانونی تکثیر می شود و به فروش می رسد. اگر اثری نمونه ی اورجینال نداشته باشد شاید این کار توجیه داشته باشد، اما در شرایطی که نمونه ی اصلی موجود است این کار عین دزدی است. جالب این است که اثر شخصی دیگر تکثیر می شود و برای این کار از مشتری پول دریافت می شود. تفاوت آن با دزدی چیست؟ یک تفاوت دارد و آن عدم آگاهی از حقیقت این کار است. یعنی بسیاری از این فروشندگان که انسان های شریفی هم هستند آگاه نیستند که این عمل دزدی و نادیده گرفتن حق هنرمند است و البته برخی هم هستند که آگاهند اما عادت کرده اند.
این مواردی است که در حال برنامه ریزی برای آن هستیم اما در مواردی هم بوده که سعی کردیم رسانه ای نکنیم و از طریق دیگر دنبال رفع آن باشیم . به طور مثال در یک مورد چند روز پیش استاد عزیز آقای مناف ایرانپناه را زحمت دادیم تا با پادرمیانی برای حل یک مشکل هنری اقدام نمایند که خوشبختانه نتایج مثبتی هم به همراه داشت. اکنون سعی داریم همین امورات را در قالب بینه ر دنبال کنیم.
کردپرس؛ بینه ر خود را به چه اصولی در راستای هنر متعهد می‌داند؟
نورانی؛ بگذارید چیزی بگویم تا خیال خودم و همه را راحت کنم. عمیقا دغدغه ی ترویج و احیای هنر را داریم و برای این هدف هر کاری می کنیم. چرا که معتقدیم و باور داریم تنها جامعه ای می تواند روی آرامش ببیند که عمیقاً مسایل فرهنگی و هنری در بطن آن جامعه حضور داشته باشد. لذا اگر از مسئولی در زمینه ی کم کاری فرهنگی انتقاد می کنیم نه به دنبال تخریب وی و نه به دنبال کسب کرسی وی هستیم، بلکه تنها مطالبه ای برحق داریم.حتی دغدغه هایمان شخصی هم نیست. جالب است بدانید در همین مورد اخیر که عرض کردم آقای ایرانپناه را زحمت دادیم، نه بنده و نه ایشون هیچ گونه آَشنایی و قرابتی با شخصی که دچار مشکل شده بود نداشتیم و طبیعتا هیچ منافعی هم نداشتیم و تنها دغدغه ی هنر باعث این اقدام شد.
نمی دانم چقدر می توانیم موفق باشیم یا نه اما باید بگویم ما در این رابطه چند اصل را مدنظر قرار داریم، یکی نگاه به زیرساخت هنر در شهرهای کردستان است، معتقدیم اگر زیرساخت ها از سوی مسئولین درست شود، هنرمندان بقیه ی کارها را به خوبی پیش خواهند برد و مردم نیز حمایت خواهند کرد. باورش برای خود ما هم سخت بود که در سالهای قبل که تئاتر کار می کردیم (اواخر دهه ۷۰ تا اواسط دهه ۸۰) با دعوت نامه هم نمی توانستیم سالن های نمایش را پر کنیم. اما در شرایطی که به قولی وضعیت اقتصادی مردم کمی هم نامناسب شده است در دو سال گذشته هیچ اثر نمایشی کمتر از ۴ میلیون تومان فروش نداشت. البته این مبلغ در ازای کار و وقتی که صرف تولید یک تئاتر می شود بسیار ناچیز است، اما با این حال قیاس بین این فروش و آن دعوت نامه ها، نشان از یک مسئله ی مهم دارد. اینکه راه قبل اشتباه بوده و هنرمندان توانسته اند راه درست را پیدا کنند و این در شرایطی است که تغییری هم در زیرساخت ها شاهد نبوده ایم. لذا اگر مسئولین در زیرساخت ها همت کنند بی شک هنرمندان کردستان بالاترین قله های ایران و حتی جهان را فتح خواهند کرد. ولو اینکه اکنون نیز هنرمندان زیادی در این سطح داریم.
اصل دومی که بینه ر خود را به آن متعهد می داند، تلاش برای ایجاد پیوند صحیح میان هنرمند و مخاطب است. این اصل برای بینه رحیاتی است که از هنر و هنرمندان واقعی حمایت کند و نگذارد سلیقه و خواست مخاطب سقوط کند. برای تحول و ارتقای فرهنگ یک جامعه سالها وقت و هزینه نیاز است اما برای تخریب آن چندان وقت و هزینه ای لازم نیست و با اندک کم سلیقگی و بی نظارتی می توان شاهد سقوط فرهنگی یک جامعه باشیم.
کردپرس؛به نظر شما وجود یک یا چندین سایت و نشریه تخصصی در زمینه ی هنر چگونه می تواند به ارتقاء سطح هنری شهرستان یاری رساند؟
نورانی؛ فرمول بسیار ساده ای دارد وآن ایجاد مطالبه است. مطالبه چگونه شکل می گیرد؟ با تکرار مدام و در اشکال گوناگون. یک مثال ساده در یکی از موضوعات اخیر مهاباد همان موضوع پتروشیمی است. ببینید اکثریت مردم که اطلاع دقیقی از نحوه ی استخدام های این مجموعه ندارند، حتی بسیاری ممکن است ندانند پتروشیمی کجاست، بسیاری هم شغل خودشان را دارند و استخدام بومی و یا غیر بومی تاثیری در شغل آنان ندارد. حتی خیلی ها اسم رییس و معاونین این مجموعه را هم نمی دانند. اما همه ی این افرادی که نمونه آوردیم در یک مسئله متفق القولند و آن خواسته ی برحق استخدام افراد بومی است. این خواسته چگونه ایجاد شد؟ از طریق رسانه ها. زمانی که رسانه ها مدام از این مسئله انتقاد کردند و تکرار کردند، مطالبه ای عمومی شکل گرفت بدون آنکه لازم باشد منافع شخصی افراد در آن لحاظ شود. این همان فرمولی است که ما می خواهیم به آن برسیم. یعنی مهم نیست همه ی مردم یک شهر دنبال سینما و تئاتر و موسیقی بروند و مخاطب این آثار باشند، اما باید همه مطالبه و پرسشگر باشند که سینمای شهرشان کجاست؟ سالن تئاتر شهرشان چرا کم تئاتر اجرا می کند؟ چرا در شهرشان مدام نمایشگاه نقاشی و مجسمه سازی و… برگزار نمی شود؟ چرا استاد عزیز شاهرخ سالهاست در مهاباد اجرا ندارد؟ این ها چراهایی است که باید ایجاد شود و وقتی سوال ایجاد شد، پاسخ ناگزیر خواهد بود. لذا اگر رسانه های متعددی در این زمینه کار کنند حتما مطالبات هنری با سرعت و کیفیت بهتری شکل خواهد گرفت.
کردپرس؛ نمونه ی مشابهی از سایت شما در سایر مناطق کردنشین وجود دارد؟
نورانی؛ به این شکل ندیدم. معمولا همان سایت های خبررسانی در حوزه ی عمومی گاهی پوشش اخبار هنری هم دارند. اما به این شکل لااقل بنده مشاهده نکرده ام. یک مسئله ی مهم که لازم است بگویم این است که تعدادی از افراد تیم بینه ر که تا این لحظه با بخش های مختلف دارند، جوان و بعضا دبیرستانی هستند که اتفاقا یا دغدغه ی هنری دارند و یا ژورنالیستی . یعنی یکی از اهداف بینه ر این است که از درون خود بینه ر هنرمند و یا ژورنالیست پرورش پیدا کند. در کنار این افراد از تجربه ی هنرمندان مختلف نیز مدام استفاده می کنیم و امیدواریم که روز به روز گسترده تر شویم. یک مساله ی دیگر هم مایل بودم بیان کنم و آن این است که ما نه رقیب هیچ رسانه ای هستیم و نه به دنبال رقابت هستیم. از این رو از همه ی رسانه هایی که دغدغه های واقعی هنری و یا اجتماعی دارند رسما تقاضا دارم بینه ر را کمک کنند. چرا که اینجا همانگونه که نام سایت به نام مخاطب است، هدف اصلی همان مخاطبان هستند و نه نام سایت و یا شخصی خاص. شاید بر اساس همین نگاه بود که دوستان هاژه یکی از مطالب هنری هفته ی قبل بینه ر را بر روی سایت هاژه منعکس کردند که از این عزیزان و به ویژه کاک هرمان وطمانی عزیز سپاسگزارم.از خبرگزاری معتبر کردپرس هم بسیار سپاسگزارم و امیدوارم همین گفتگو آغاز همکاری های بیشتری برای احیا و ترویج هنر در کردستان باشد.
گفت وگو از تانیا شعفی / کرد پرس
نظرات