رفتن به بالا

تعداد اخبار امروز : 0 خبر


    -١٨(°C)
    وزش باد (mph)
    فشار (in)
    محدوده دید (mi)
    اشعه فرابنفش -
    رطوبت (in)
گاه‌شمار تاریخ خورشیدی
بهمن ۱۳۹۵
ش ی د س چ پ ج
« دی   اسفند »
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
30  
به بهانه ی سالروز میلاد استاد شهرام ناظری

آواز شوالیه موسیقی کردستان؛ نوایی در گوش جهانیان

روزنامه شرق:  سال‌ها پیش (٢٠٠٧ میلادی) پس از اهدای اولین نشان شوالیه موسیقی از طرف دولت فرانسه به استاد شهرام ناظری و بازگشتش به ایران، در یک شب بارانی راه افتادم و از کوچه‌های تودرتوی شهر ‌گذشتم تا برسم به خانه‌اش در تپه‌های ولنجک که برف روی بامش نشسته بود.  کوه‌هایی بلندی که در گردوغبار […]

روزنامه شرق:  سال‌ها پیش (٢٠٠٧ میلادی) پس از اهدای اولین نشان شوالیه موسیقی از طرف دولت فرانسه به استاد شهرام ناظری و بازگشتش به ایران، در یک شب بارانی راه افتادم و از کوچه‌های تودرتوی شهر ‌گذشتم تا برسم به خانه‌اش در تپه‌های ولنجک که برف روی بامش نشسته بود.

 کوه‌هایی بلندی که در گردوغبار روزهای آلوده تهران اصلا پیدا نیستند، دیوار کشیده‌اند دورتادور آن خانه و از پنجره‌های اتاقش کوه‌های برفی چنان نزدیک‌اند که حس می‌کنیم اگر دست‌مان را از پنجره بیرون ببریم، می‌توانیم یک مشت برف از روی آن قله‌های نزدیک برداریم. آقای پاواروتی ایران، حالا بعد از دریافت دو نشان بزرگ و معتبر جهانی (نشان شوالیه فرانسه و نشان میراث فرهنگی آمریکا در همان سال) آن‌هم به فاصله یک ماه، بیشتر از قبل به شهرت جهانی رسیده است. باورم شد که جهان نیز قدر صدای او را دانسته و با این اتفاق‌ها، ارزش واقعی صدای او که اشعار مولانا را سال‌هاست با آن لحن حماسی‌اش می‌خواند، بیش از پیش بر همگان روشن شده است.

 همان سال که در جهان به نام «سال مولانا» نامیده شده بود، بهانه‌ای شد برای تقدیرها و به‌بارنشستن‌ها!  ناظری پس از این اتفاق، به‌جای آنکه‌‌ نفسی از سر آسودگی بکشد و باور کند دِینش را به موسیقی اصیل ایرانی ادا کرده است، احساس می‌کند مسئولیتش سنگین‌تر شده و این انتخاب‌ها مدام به او گوشزد می‌کند باید کار دیگری کرد از جنس دیگری! تا قدر واقعی این فرهنگ و موسیقی ناب بیشتر از گذشته بر جهانیان معلوم شود. بعد از مولانا، او چند سالی است به سراغ اشعار فردوسی رفته تا باز‌هم جست‌و‌جو و خلق کند تا به ایستایی و سکون نرسد. او ‌دنبال نقطه تلاقی‌هاست، «لحظه آشتی فرهنگ‌ها!» و پسرش حافظ می‌خواهد با دانسته‌هایش از موسیقی شرق و علمی که از موسیقی غرب آموخته است، این نقطه‌های تلاقی را پررنگ‌تر کند تا به آنچه پدر سال‌ها در جست‌‌وجویش بوده و آرمان‌هایی که خودش در سر دارد، رنگ و بوی تازه‌تری بخشد.

 ناظری که ٢٩ بهمن‌١٣٢٨ در شهر کرمانشاه به دنیا آمده است، بهتر از هرکسی می‌داند تاریخ این منطقه از ایران، نشیب و فرازهای زیادی داشته و هنرمندانش نیز در کنار اهل سیاست در رواج و رشد هویت و زبان‌شان، جهدها کرده‌اند. نخستینِ آن پس از سال ١٣٠٥، سید علی‌اصغر کردستانی بود که از دیوان شاعران کُرد (مولوی، وفایی، طاهر بگ‌جاف) برای رساندن پیام مردمان سرزمینش، نواهایی گفت که اگر آن یک سال، سنندج تبعید‌گاه عارف قزوینی نمی‌شد، به یقین صدای سید از نظر عارف و جامعه ایرانی دور می‌ماند؛ اما آن تحریرهای ملکوتی میان آواز ایران جای گرفت و سید هم در سال ١٣١٥ سر به سینه تراب نهاد و رفت. در دهه‌های بعد، بار دیگر هنرمندانی تلاش کردند تا پیام شاعران سرزمین مادری‌شان را بازگویند و این بار مرتضی حنّانه، حسن کامکار و حسن یوسف‌زمانی، کاشف آوایی غریب بودند و آن خواننده توانا، کسی نبود جز مظهر خالقی که ٢٠٠ تصنیف و آواز را با شعرهایی از نالی، پیره‌مرد، وفایی، شیرکو، عثمان احمدی و عابد سراج‌الدینی که همگی به زبان کردی سروده بودند، برای موسیقی اصیل این دیار از خود برجای گذاشت.

 پس از نقطه عطف تاریخ معاصر ایران و رخداد انقلاب اسلامی هم موسیقی کردی بار دیگر وجه تمایز و نشانگر هویت رسمی کردها و زبان این سرزمین شد؛ کامکارها، یوسف زمانی، فرج‌پوری، ساعد، عندلیبی‌ها، صدیق تعریف، کیهان کلهر (که این نازنین، سرانجام در پنجاه‌ونهمین جشنواره گرمی که همین روزها برگزار شد، توانست در کنار گروه جاده ابریشم به سرپرستی یویوما و در بخش بهترین موسیقی جهانی، نام ایران و موسیقی ایرانی را با گرفتن این جایزه یک بار دیگر جهانی کند)، عباس کمندی، محمدیان، پورناظری‌ها و… هر کدام به نحوی و شیوه‌ای، این میراث تاریخ معاصر موسیقی و شعر و ادب خطه کردستان را حفظ کردند و رواج دادند؛ اما در آن میان، یک مغنی بود که نوایش قصه غریب پریشانی همه تاریخ بود و گویای اینکه بر سر این مردمان چه‌ها رفت. ناظری وقتی در سالن ورزشی باشگاه انقلاب، چند سال قبل، به همراهی گروه پرتوان کامکارها، ‌هزاران نفر شنونده او می‌شدند و به زبان کردی، شعر حماسی می‌خواند، گوئی سه‌تارش، راوی همان تاریخ است که شاید از دوران صفویان به بعد را روایت می‌کند؛ یا نه، می‌خواهد به گوش هرکه در عالم برساند نواهای گم‌شده ‌هزار‌توی تاریخ این سرزمین را… . 

 باید از او قدردان باشیم؛ او که در ترویج و شناخت هویت رسمی مردمان سرزمین مادری‌اش و حفظ میراث زبان شاعران هم‌زبانش، جهدها کرد و این واقعیتی است که نمی‌توان از آن گریخت و می‌توان به سان و لِسان کردها به وی گفت: «مانده نباشی!» ناظری به مدد روح بلند و متعالی خود، با بینش و ضمیر بیدار و جان نجیبی که دارد، خوب می‌داند که زندگی چیست و او کیست و از کجاست، کجای جهان ایستاده است و با کدام شرایط مادی و معنوی چه باید کرد و چه نباید… . او این معنی را به صاعقه هوش، همت و دل روشن‌بینش دریافته است و می‌داند که چگونه باید در رود بزرگ و روان آنات میرنده و گذرا، جاودانگی را سِیر کند… . او خوب می‌داند چگونه «خالی هر لحظه را سرشار باید کرد از هستی، زنده باید زیست در آنات میرنده، با خلوص ناب سرمستی». او از خود می‌پرسد و از درون خود و کائنات پاسخ می‌گیرد:

«چیست جز این؟

 نیست جز این راه،

 زنده‌دار زنده‌دل را،

  دَم را».

 او به‌خوبی، خود را دریافته است… .

 و چنین است آنچه از او دیده و شناخته‌ام درونش را در این سال‌های سال… .
 امید داریم در چنین راه دشواری سال‌های دیگر هم در سلامتی به پویایی و نوآوری در موسیقی ملی و کردی ایران‌زمین، هم‌چنان خلاق و سرفراز باشد و پایدار بماند در این راه سترگ… .

اخبار مرتبط

نظرات

یادداشت ویژه

سریال نون.خ و مساله ی زبان !

این نقد سریال نیست. حتی نقد آن چیزی که مطرح می شود نیز ممکن است نباشد. بیشتر بیان مساله و اشتراک گذاری سوالی است که شاید برخی از فیلمسازان و حتی تئاتری های کوردستان نیز با آن مواجه باشند. از این رو از زبان ساده تر و خودمانی تری نیز برای نوشتار استفاده می کنم. چند روزی است که سریال تلویزیونی «نون. خ» از شبکه ی یک سیما پخش می شود. داستان این سریال که از همان الگوی سریال پایتخت پیروی می کند ، این بار در یکی از مناطق کوردستان اتفاق می افتد. فارغ از اینکه مکان داستان بیشتر شبیه به روستاست و معلوم نیست چرا سازندگان اصرار دارند آن را شهر معرفی کنند، و یا اینکه در جمع اهالی روستا نیز یکی از بازیگران فارس است و بسیار روان فارسی صحبت می کند و معلوم نیست چرا به تنهایی او فارسی را اینگونه صحبت می کند و سایرین به شکل دیگر؛ اما حضور بازیگران بومی منطقه و حضور موسیقی کوردی در سریال، از ویژگی های خوب آن به حساب می آید. اما آنچه بحث اصلی این نوشتار است مسئله ی زبان است. چیزی که از روز اول پخش سریال ذهنم را به خود مشغول کرد اما ترجیح بر آن شد تا لااقل بعد از پخش چند قسمت مسئله طرح شود. امروز که واکنش توییتری برخی از مردم نسبت به مسئله ی زبان بکار رفته در این سریال را دیدم، زمان طرح مسئله را مناسب تشخیص دادم. زبان کوردی، اگر چه دارای واژگان مشترک با زبان فارسی است و حتی بنا به اظهار نظر بسیاری از کارشناسان این دو زبان هم ریشه هستند و هر کدام در جغرافیای خود تغییرات زمانی و کاربردی و خود را پیدا کرده است، با این حال این، زبان کوردی، زبانی کاملا مستقل با دستورات گرامری خاص خویش است و لهجه محسوب نمی شود. از این رو تولید یک اثر ملی در کوردستان با حضور شخصیت های کورد، با تولید یک سریال در اصفهان و یا یزد و شیراز و... تفاوت زیادی دارد. چرا که این لهجه های فارسی شیرازی و اصفهانی ولو به صورت غلیظ و با کلمات خاص منطقه نیز ادا شود، نهایتا منظور خود را به مخاطب عمومی منتقل می کند. در سریال نون.خ همه ی کاراکترها -تا این جای قصه- کورد هستند. پس طبیعتاً باید با یکدیگر کوردی حرف بزنند و لزومی به استفاده از زبانی که نه فارسی است و نه کوردی،  ندارند. این امر به ویژه در مناطق کورد زبان که اهمیت خاصی به زبان مادری میدهند بسیار خودنمایی خواهد کرد.  اگر داستان این سریال در نقاطی دیگر از ایران که به دلایل مختلف ، برخی خانواده ها ترجیح داده اند با کودکانشان به جای زبان مادری با زبان ملی صحبت کنند، ساخته می شد، کمتر مسئله ی زبان خودنمایی می کرد و می شد کاراکترهای فیلم را از این خانواده ها معرفی کرد و به راحتی مسئله را توجیه نمود، اما در تمامی شهرهای کوردزبان، مسئله ...

جدیدترین خبرها

وعده گاه مسئولین

روز شمار عنوان وعده
2882
روز گذشته
آیا سینمای مهاباد دوباره بازگشایی می شود؟
css.php
%d وب‌نوشت‌نویس این را دوست دارند: